Hoe Den Haag de eerste stad ter wereld werd die reclame voor fossiele brandstoffen verbood

Vanaf 1 januari is Den Haag de eerste stad ter wereld die reclame voor fossiele brandstoffen in de openbare ruimte verbiedt. Advertenties die cruises, vluchten, benzine- of dieselauto's en energiecontracten met stroom uit steenkool of gas promoten, zullen niet langer toegestaan zijn op billboards, bushokjes of digitale schermen in de hele stad. Hoe is dit verbod tot stand gekomen en zal het juridische uitdagingen doorstaan?

Op 12 september 2024 haalde de gemeenteraad van Den Haag zowel nationaal als internationaal het nieuws door een raadsinitiatief van de Partij voor de Dieren (PvdD) goed te keuren. De cruciale regel van deze wetgeving luidt: “Fossiele reclame, die zichtbaar is vanaf een openbaar toegankelijke plek, is niet toegestaan” Met een meerderheid werd dit verbod officieel verankerd in de APV van de stad.

“We zitten in een klimaatcrisis”, zegt Robert Barker, de wethouder die verantwoordelijk is voor het reclamebeleid en lid is van de Partij voor de Dieren (PvdD). “Reclame voor fossiele brandstoffen toestaan en tegelijkertijd de CO₂-uitstoot proberen te verminderen werkt averechts. Reclame normaliseert gedrag dat we moeten ontmoedigen, zoals veel vliegen of afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Dit verbod is een stap in de goede richting.”

 Barker vergelijkt advertenties voor fossiele brandstoffen met die voor tabak, alcohol of gokken, die al aan banden zijn gelegd. “Roken schaadt je longen en fossiele brandstoffen schaden de longen van de planeet,” legt hij uit. “Er is een hele beweging van steeds meer steden die dergelijke verboden opleggen in reclamecontracten. Wij zijn de eerste stad ter wereld die het echt verbiedt met regelgeving. We hopen eigenlijk op een sneeuwbaleffect. Dat andere gemeenten dit voorbeeld zullen volgen. Daarom waren we blij met alle nationale en internationale aandacht. Wat dat betreft voelen we ons breed gesteund. VN-baas António Guterres zei onlangs over de klimaatcrisis dat we Russische roulette spelen met de aarde. In diezelfde toespraak zei hij dat een verbod op fossiele reclame een verstandige maatregel is.”

Hoewel de nieuwe regel op 1 januari van kracht wordt, zal de handhaving beginnen met waarschuwingen als het verbod wordt overtreden, gevolgd door boetes bij herhaalde overtredingen. De reisindustrie, vertegenwoordigd door de ANVR, is van plan om het verbod aan te vechten in de rechtszaal met een beroep op de vrijheid van meningsuiting. Barker blijft vol vertrouwen. “Er zullen altijd juridische risico's zijn, omdat je iets doet wat nog nooit eerder is gedaan, maar we denken dat het op deze manier mogelijk is. We hebben er alle vertrouwen in dat we dit zullen winnen,” zegt hij. “Commerciële meningsuiting is niet hetzelfde als vrijheid van meningsuiting. Gemeenten kunnen beperkingen opleggen om geldige redenen, zoals de bescherming van de volksgezondheid en het milieu. Europese rechtbanken hebben dergelijke verboden al eerder bevestigd.”

Lees het hele verhaaaal op Stories of Purpose.